554 | 12 | 10 |
下载次数 | 被引频次 | 阅读次数 |
本文原标题为"The first Western Translation of Confucius’Dialogues:One Chapter from Michele Ruggieri’s(1543-1607)Manuscript",在2016年6月23—24日在北京外国语大学召开的"中国文化的世界性意义高层论坛—全国高校国际汉学(中国学)学术研讨会"上宣读。作者麦克雷(Michele Ferrero),意大利人,北京外国语大学拉丁语言文化中心主任,主要研究利玛窦和早期拉丁汉学家,研究成果有:The Cultivation of Virtue in the True Meaning of the Lord of Heaven(Fu Jen Catholic University Press,Taipei,2004),Sinologia Spirituale(《汉学中的精神》,意大利文,LAS,Roma,2011),Lingua Latina Ad Sinenses Discipulos Accomodata(《拉丁语基础教程》,Commercial Press,Beijing,2014),还发表了多篇关于早期汉学和拉丁语的文章。麦克雷教授认为罗明坚(Michele Ruggieri,1543—1607)是将《论语》翻译成拉丁文的第一位欧洲汉学家,而目前对该版本的研究在国内外都尚属空白。若要对其进行研究,首先需要转录手稿,这是一项艰苦又耗时的工作。麦克雷教授将罗明坚的拉丁文手稿转写、整理并译成英文,本文译者进而将其译为中文,并初步研究后将其与《论语》原文进行对照,具体深入的研究待今后进一步展开。
Abstract:(1)Matteo Ricci,China in the sixteenth century:The journal of Matthew Ricci:1583-1610.Translated from the Latin by L.J.Gallagher sj,New York:Random House,1953,p.193 fll.
(2)F.A.Gisondi,Michele Ruggeri S.J.Missionaro in Cina,primo sinologo europeo.Milano:Iaca Book,1999.
(1)Matteo Ricci,China in the sixteenth century,p.5.
(2)E.David Mungello,Curious land.Jesuit accommodation and the origins of sinology.Honolulu:University of Hawaii Press,1989,p.44.
(3)Fonti ricciane Introduzione,p.C(=100).
(4)见Michele Ruggieri,Atlante della Cina,a cura di Eugenio Lo Sardo,Archivio di Stato di Roma-Istituto Poligrafico e Zecca dello Stato/Libreria dello Stato,Roma,1993,p.31.From 1502 to 1647 the Kingdom of Napoli,where Ruggieri studied and died,was part of the Spanish kingdom under a Spanish“viceroy”.
(5)FR I,p.43 nota 2 and p.250 nota 1.
(6)Francesco D’arelli,“Il codice Fondo Gesuitico(3314)1185 della Biblioteca Nazionale V.Emanuele II di Roma e la critica storica”,in Studi in onore di Lionello Lanciotti,vol.I,Napoli,1996,p.477 s.;IDEM,Michele Ruggieri S.I.,l’apprendimento della lingua cinese e la traduzione latina dei Si shu(Quattro Libri):in Annali dell’Universitàdegli studi di Napoli“L’Orientale”.Rivista del Dipartimento di Studi Asiatici e del Dipartimento di Studi e Ricerche su Africa e Paesi Arabi,1994(54/4).pp.479-487.IDEM,“Matteo Ricci S.I.e la traduzione latina dei’Quattro libri’(Si shu):Dalla tradizione storiografica alle nuove ricerche,”in Francesco D’Arelli(ed.),Le Marche e l’Oriente:Una tradizione ininterrotta da Matteo Ricci a Giuseppe Tucci.Roma:Istituto italiano per l’Africa e l’Oriente,1998,pp.163-175.
(7)“Matteo Ricci S.I.e la traduzione latina dei’Quattro libri’(Si shu):Dalla tradizione storiografica alle nuove ricerche,”in Francesco D’Arelli(ed.),Le Marche e l’Oriente:Una tradizione ininterrotta da Matteo Ricci a Giuseppe Tucci.Roma:Istituto italiano per l’Africa e l’Oriente,1998,pp.164-165.
(8)http://wengu.tartarie.com/wg/wengu.php?lang=en,Accessed Nov.21,2016.
(1)Idest De consideratione Sit liber ordine tertius
(2)De hos libros Cincius Confusii discipulus ait,ut primum lun yium legeris;ieuenia tibi lectio videbitur,si unius aut alterius verbii lectionem iteres,invenies in eo quod probes,si pergas eadem legere,optima esse iudicabis.Postremo si legas,tantam animo capies voluptatem ut etiam si non animadvertas,efferaris ac gestias.
(3)Idem de hoc eodem libro.Huius quidem memoriae homines librorum cum utilitati ac fructu legendorum rationem ignorant.Etenim si quis lun yuo pervolutato ac lecto ante actam vitam perinde ac si non legesset nihil immutet,haud dubie ignarus est legendi.
(1)Caput primum.Addiscenti virtutis iter recte agendi rationem tradit
(2)Qui numquam per incuriam abiens qua didicit,meditationem ac pertractationem desistit,ubi ad perfectionis culmen permaneret quanta tandem laetita perfundetur!
(3)Societate aliqua coniuncti,si ad discendum videlicet virtutis iter e longinquis remotisque locis in unum confluant non ne gaudendum sibi vehementer existimabunt.
(4)Si quis virtutis itinere iam confecto,nullam se apud alios virtutis suae opinionem excitasse moderate ferat,quod est quod ad summam probitatem perfectionemque desideret.
(5)Yeusius Qui parentibus parent,maioresque colunt,ab eos praeceptis ne transversum quidem unquem audent discedere quod si eorum qui praesunt(praecepta non migrent).Praecepta non migrent:incredibile est eos seditionibus dedecorisque rebus delectari.Perfectionem in omni virtutis genere cupienti in fundamentum ac principia incumbendum est;ea si teneat nihil est quod eum ab instituta virtutis via se movetur.Propter ea quoque obtemperare parentibus ac maiores vereri,duae res sunt e quibus tamquam e fontibus caritas in proximum proficisci scitur.
(6)Confusius.Qui sanctitatem simulat exteriorem quadam ostentatione virtutis:qui fieri potest,ut intimis animi sensibus proximum complectat.
(7)Cencius Tria haec utrum sim assecutus,in dies singulos diligenter inquiro.Unum,ut improbitatis atque adeo perversitatis famam declinem.Secundum ne qui mecum agunt,circumveniri se a me putent.Tertium,ne quos doceo falsam se a me doctrinam haurire suspicentur.
(8)Confusius.Cum penes quem summa est rerum maiestatem prae se ferre oportet ac dare operam ut veritatis studiosus existimetur.quod quem haud difficile consequetur si parce fortunis utatur,si ceteros ex animo diligat;si eorum quibus imperat operam,iis praesertim temporibus quibus illi domesticis curis ac negocii destinentur,importune non exigat.
(1)Idem Liberi parentum dicto audientes sint domi;foris venerentur maiores;considerate loquantur ne quod imprudentibus verbum excidari.
(2)Fidem servent;reliquos vere ament;bonorum denique consuetudinem delectentur:Itaque,dum per otium licet,exerceant.Quod reliquum est id totum in literarum studia ac librorum lectione consumant
(3)Tisbianus Qui probitatis,quasi formosissimae cuisdem mulieris amore captus,omni animi provisionem cavet,ne quod erga parentis officii praetermittat,qui se totus penitusque fingit ad regis imperium,qui cum altero contrahens,fideliter contrahit;hunc ego disciplinae expertem tametsi nihilusque didicerit,non censeo.
(4)Nulla potest eius esse autoritas,qui graviter matureque non agit ac proinde inanem quaedam sapientiam sequetur.Studeat igitur solidae virtuti,mendaxque ne sit neve ad amicum se deteriorem adiungat.Si quod peccaverit,poenitentia corrigere ne erubescat.
(5)Cencius Parentis qui e vita discessere,perpetua commenda memoria maiorum enim exemplum posteritatis acuit augetque virtutem.
(6)Tichinus Confusius ad regnum aliquod perveniens,ut audiret quo pactorex se gereret in administratione,ut ipse sciret petebat ab aliis?Ticumu srespondit Confusius amabilis,facilis,officiosus,frugi,non elatus denique erat animo,ob eam causam frequens ad eum plurimorum fiebat concursum.
(7)Qui praecepta ab eo acciperent regni administrandi haec autem ei ab illo petendam non erat.Quare quod ille quaerebat,longe aliud erat atque id quod ceterum hominum vulgus quaerit
(8)Patris viventis nutum explora;mortui actiones intuere.Qui triennio post patris obitum,ab iis quae ille praestituit,non discedit;parentum studiosus est dicendus.
(1)Yeusius Noli ab ingenuitate amorem concordiamque dishabere talis enim erat priscorum regum benignitas,qua tum in maximis tum in minimis rebus ex animorum coniunctionem manabat.Qui id quod praestare debet ingenui hominis officium deserit;humanitatem tantumodo retinet.Atqui humanitas ab ingenuitati seiungenda non est.
(2)Idem Iustis promissis,cuiusmodi esse debent viam facile stare potest.Moderata veneratio rubore non afficitur.Accomodandum tibi est ingenium ad boni amici mores.Haec te ipsum tibi statuere par est
(3)Confusius Qui virtutis iter addiscit;caducas fluxasque res nihil facit;torporem vitat,rebus non indormit suis;cogitatem loquitur erit facile ac sine errore profectus;dicique poterit salutaris doctrinae studiosus.
(4)Liber tertium Ticumus Qui ad inopiam levandam sese ad inhonesta facinora non abiicit;qui spiritus contra non sumit ex opibus quid?Confusii quidem sententia praeclare se gerit.Quamqu amaliud si inops rerum egestatem,praeclarius aliud pecuniosus atque ingenuitatem gaudeat
(5)In Poematibus scriptum est ut cadens ut poliens,ut calans ut exaedificans hic sic vocatur?Confusius ait:recte quaedam,Ticume,ex iis quae antea dixisti;affers carmina:quae sequuntur,plana sibi et expedita erunt.
(6)Confusius Non equidem ego fero me alii ignotum esse,sed aliorum mihi animorum sensus non esse cognitos atque perspectos;id vero vehementer doleo.
基本信息:
DOI:10.19326/j.cnki.2095-9257.2016.04.005
中图分类号:H771;B222.1
引用信息:
[1]麦克雷,张晶晶.《论语》在西方的第一个译本:罗明坚手稿翻译与研究[J].国际汉学,2016,No.9(04):23-28.DOI:10.19326/j.cnki.2095-9257.2016.04.005.
基金信息: